Maleisisch Borneo

Inleiding

Borneo is na Groenland en Nieuw Guinea het grootste eiland ter wereld. Ongeveer een derde deel behoort bij Maleisie als onderdeel van de Maleisische federatie die in in 1963 is ontstaan. Het grootste deel ; Kalimantan is een onderdeel van Indonesië. Het piepkleine oliestaatje Brunei is een zelfstandige staat.

Maleisisch Borneo bestaat uit twee deelstaten; Sarawak (2,5 miljoen inwoners) en Sabah (3,5 miljoen inwoners). Het eiland Labuan (100.000) heeft een aparte status. een en ander merkt je als je per vliegtuig.

Als je bijvoorbeeld van Kota Kinabalu (Sabah) naar Kuala Lumpur vliegt of van Kuala Lumpur naar Kuching (Sarawak) moet je bij aankomst langs de douane.

Maleisie als land is na Singapore het welvarendste land van zuidoost Azië met een bnp van $13.000 per hoofd van de bevolking (EU = $ 44.000)

De verschillen binnen Maleisie zijn groot. Sarawak is relatief welvarend en Sabah is de armste deelstaat. Dit merk je duidelijk als je daar reist: in Sabah zijn veel minder buslijnen en wordt veel gebruik gemaakt van minibussen en shared taxi’s. Ook het straatbeeld oogt rommeliger en er is ligt meer afval op straat.

Ook hebben wij in Kota Kinabalu een grote krottenwijk gezien.

Munteenheid: Ringitt = MYR 1 = € 0,22

Betalen= voor 80 % cashless in Maleisisch Borneo, wellicht in deelstaat Sarawak wat meer als in Sabah

Wij gebruiken altijd een Visacard en hebben een Mastercard en ons gewone bankpas als Backup.

Als wij geld gingen opnemen deden dat wij meestal bij de Maybank . Dan betaal je niet veel provisie.

Lang niet alle ATMs van banken accepteren een buitenlandse card.

NB. Het wemelt van de Euronet geldautomaten in de steden; gebruik deze nooit!! Zij vragen woekerprovisie bij opname!

Prijzen

Geheel Maleisie is een goedkoop land. Wij gaven € 115 per dag ( inclusief twee binnenlandse vluchten en exclusief drie andere binnenlandse vluchten en retourvlucht NL naar Kuala Lumpur)

Er zijn geen noemenswaardige verschillen tussen West en Oost Maleisie.

Voor dit bedrag konden wij comfortabel reizen en overnachten in overwegend middenklasse hotels

Hotelkamers hadden wij van € 18 tot € 50 per nacht , soms inclusief ontbijt , meestal exclusief ontbijt.

De prijzen voor Maleisiers niet Maleisiers zijn verschillend. Buitenlanders betalen voor entree musea, National Parks en sommige excursies 2 x zo veel.

Er is een vaak een Seniorenkorting bij musea en attracties van 50% ! vanaf 61 jaar.

Cashless;

Taxi apps; Musea; meeste hotels; meeste restaurants; National parks

Cash;

in de (mini) bus; alle toiletten; sommige hotels; sommige kleine winkels; sommige eenvoudige eetgelegenheden; soms bij stalletjes, fooien

Fooien:

Altijd een heikel onderwerp:

Wij hebben in hotels en restaurants geen fooien gegeven; dat is in gewone hotels en restaurants niet gebruikelijk hebben wij begrepen. Wel kan het zijn dat er 5-10% service tax op je rekening staat.

Wel hebben wij fooien gegeven aan gidsen en chauffeurs van privé shuttles. Ongeveer 10% en dat werd erg op rijs gesteld.

Eten en drinken

Vaak een mix van Chinees en Maleisisch en ook aardig wat Indonesische restaurants.

Je betaalt voor twee personen totaal van € 10 ( eetstalletje) tot € 30. Meestal blijft de prijs onder de € 20

Alcohol is duur door de hoge tax; Een halve liter bier kost iets minder als in Nederland. Voor dat bedrag heb je soms al een complete maaltijd!.

Religie – Etniciteit – Taal –

Voor de etnische samenstelling van Sarawak en Sabah verwijs ik naar Wikipedia.

In Sarawak is 50% van de bevolking Christelijk, 34% Islamitisch en 13% Boedhistisch

In Sabah is 70% islamitisch 25% Christelijk en 5% Boedhistisch

In Brunei is 82% Islamitisch 7% Christelijk en 6% Boedhistisch

Officiële taal is Maleisisch; ongeveer een kwart tot een derde deel van de bevolking spreekt redelijk tot goed Engels.

Dat betekent dat je je niet altijd verstaanbaar kan maken met Engels.

Wij geloven nog steeds in de goede oude reisgids. Wij nemen altijd twee fysieke reisgidsen mee.

Gebruikte reisgidsen:

Malaysia Rough Guide 2023; Engels. De beste gids voor backpackers.

Maleisie ANWB 2022 ; prima gids met duidelijke kaartjes en een mooie overzichtskaart, vertaald uit Duitse Dumont serie.

Borneo Lonely Planet 2023 Engels, hadden we als e book.

Transport:

We hebben in Sarawak de bus gebruikt. De beste boekings app is Easybook . Redbus app is wat gebruiksvriendelijker maar niet alle verbindingen staan er op en bovendien hebben wij ook eens een bus geboekt die niet kwam. Aan 12go Asia heb je mbt tot busverkeer niets in Borneo.

Overigens heb je de meeste info op het busstation zelf! Er rijden ook bussen die niet op de apps staan!

In Sabah speelt het busverkeer een veel kleinere rol. Er rijden hier veel minibussen en deel taxi’s. Deze kun je niet van te voren boeken op een of andere app of website.

Vliegverbindingen ( bijvoorbeeld naar het Mulu NP) kun je het beste boeken rechtstreeks bij Malaysia Airlines. Maswings (en Firefly) zijn dochterondernemingen. Bij Air Asia werd onze visacard niet geaccepteerd en toen hebben wij de boeking via 12go Asia gedaan. Een vlucht boeken bij Booking.com is ook een optie.

E- Hailing taxi’s ( zoals Uber ed )

In Borneo ( en West Maleisie) is

Accommodatie;

Na een maand reizen door Borneo hebben wij de volgend bevindingen;

Booking.com dat over het algemeen redelijk transparant is betreft de te betalen prijs is in Maleisie een stuk minder transparant. De uiteindelijke prijs die je betaald is elke keer minimaal 10 % tot wel 20% hoger als het genoemde bedrag voor een overnachting wat op de app. staat. Er staat weliswaar “er kunnen kosten bijkomen” maar hoeveel dat is en wanneer is onduidelijk. Irritant !

Agoda.com van hetzelfde bedrijf is vol toeters en bellen en nog veel ondoorzichtiger als Booking.com.

Wel heeft Agoda meer keus als Booking.com in Maleisie. Het bedrijf komt tenslotte van oorsprong uit Singapore.

Een goed alternatief is om een hotel gewoon te benaderen; appen of bellen. We hebben het meerdere keren gedaan en het is (iets) goedkoper. Bovendien gaf Booking.com soms aan dat er geen kamers beschikbaar zijn op de gewenste datum en bleek na direct contact met dat hotel dat er wel kamers beschikbaar zijn!

Klimaat

Wat ons opviel was de enorme luchtvochtigheid; je transpireert als een malle! Soms is het wel prettig om bij een wandeling een extra droog overhemd mee te nemen, ook als is dat in no time weer bezweet

Veel korte tropische buien gehad begin van het jaar maar uiteindelijk hebben wij er maar weinig hinder van gehad. De buien vallen vaak na een uur of twee in de middag. Als je wat langer gaat wandelen kun je dat het beste in de ochtenduren doen.

Wat de beste reistijd is moeilijk te zeggen. Wij dachten dat het na de 10e van januari vrij rustig zou zijn maar waar we geen rekening mee hadden gehouden is dat rond eind januari tot half februari het Chinees Nieuwjaar is. Veel Chinese toeristen ; vooral bij de eilandjes voor de kust van KK viel dat op. Overigens hebben wij geen last gehad van hotels die vol zaten hoewel ons hotel bij de Tip of Borneo bijna vol zat.

Een goede website mbt klimaat vind ik klimaatinfo. Ook Climate data is goed.

(e) sim card

Een esimcard is een fantastische oplossing. Je kunt hem al voor je reis op je telefoon downloaden en het gaat werken zodra de sim contact maakt met het netwerk bij aankomst. Geen rompslomp van een simcard aanschaffen op de luchthaven of in een drukke winkel in de stad. Nadeel is dat een esim duurder is en dat je geen lokaal telefoonnummer erbij krijgt. Dat buitenlandse nummer kan toch soms handig zijn als je sommige lokale apps moet activeren die vragen om een lokaal telefoonnummer. Voor een paar dagen (zoals in Brunei) is een esim natuurlijk ideaal!

Ik koop daarom als het niet al te veel moeite is ook een fysieke simcard. Voordeel is dat het een stuk goedkoper is en dat je er ook een buitenlands telefoonnummer bij krijgt.

Voor meer tips en algemene gegevens van Maleisie verwijs ik naar hoofdstuk Tips and Tricks Maleisie

Reisroute Blog

We hebben deze trip begin 2025 gemaakt; eerst hebben wij West Maleisie bezocht en daarna zijn wij aan onze route begonnen van Kuching naar de noordelijkste punt van Borneo.

In Kuching aangekomen. De naam betekent kat, wat te zien is aan verschillende kattenbeelden die we morgen gaan bekijken. Vanuit het hotel al eentje gezien. Vanavond langs de Sarawak rivier gewandeld en saté gegeten (€0.33 per stokje). Daarna een Sound and Light show bijgewoond.

Zittend op een terrasje voor een koloniaal gebouw vanwege de moessonregen. Vandaag hebben we drie tempels bezocht, twee Taoïstische en een gemixte Taoïstisch/Boeddhistische, plus twee musea. Het museum gewijd aan Ranaa Margaret de Windt was het meest interessant. Ik heb ook bij H&M een dunnere broek gekocht voor €22 door het klamme weer hier. We hebben heerlijk gegeten. Morgen staan nog twee musea en een stadswandeling op het programma. Woensdag reizen we met de bus naar Sibu, aangezien de geplande boot niet meer vaart sinds Covid.

Wandeling door Kuching. Het is supervochtig klam. De overgang van buiten naar airco binnen is enorm. Vandaar dat ik de afgelopen dagen een flinke kriebelhoest heb gelopen die nu gelukkig aan het verdwijnen is. Wat opvallend is dat veel kiosken, winkels e.d rond het middaguur (nog) gesloten zijn. Het Borneo Cultureel Museum is zeer de moeite waard: hypermodern voorzien van de nieuwste multi mediatechnieken Daarna nog het Catmuseum bezocht, heel grappig.

Kuching *** is de hoofdstad van Sarawak en heeft 663.000 inwoners.

Het mooiste van Kuching is toch wel de rivierpromenade met uitzicht op het deelstaatparlement.

Het centrum oogt rommelig met opvallend veel dichte rolluiken.

Het hypermoderne Borneo museum is verrassend goed.

Accommodatie;

Imperial Riverbank hotel Kuching **** € 40 exclusief ontbijt. We hadden een prima hotelkamer met uitzicht over de rivier.

NB. Betaal niet bij voor het hotelontbijt want dat is slecht; Ga in de directe omgeving iets eten, bijvoorbeeld een omelet bij Atmosferah € *** restaurant.

Uit eten;/drinken

Wij hebben lekker gegeten in Kuching; bij een saté stalletje ½€ **** annex eethuis aan de Jalan Gambir (volgens mij bij of naast Saphia café en bij Ayam Penyet Ria € **** een goed Indonesisch eethuis dat meer biedt dan alleen kipgerechten. Wij betaalden er totaal ongeveer totaal € 15 met z’n tweeën inclusief heerlijke vruchtensap!

Commons **** is een luxer restaurant gelegen in het oude gerechtsgebouw complex. Wij betaalden er omgerekend € 6,60 voor twee grote smoothies. De lunchprijzen vallen (erg) mee. €€/€

DOEN;

Wandeling langs de rivier en geniet van de Sound en Light show bij zonsondergang ****

Het Kattenmonument bezoeken ***/****

Wandeling door de oude stad met bezoek aan meerdere Chinese tempels , de Sint Thomas Kathedraal en India moskee aan het water. ***

Steek de rivier over bij de Hanal Datu brug over en loop naar de Orchid Garden **/***

Musea;

Je ontvangt vanaf 61 jaar vaak een seniorenkorting ( ook als buitenlander) ; dat scheelt vaak 50%

Borneo Cultures Museum ****. Heel modern met de nieuwste multi media technieken

Het Cat museum *** ligt buiten het centrum en is erg grappig.

Ranee Museum *** gewijd aan Margareth Brooke de Windt, de eerste Ranee van Sarawak is ook de moeite waard ; gelegen in het Old Court House complex

Shoppen:

De beste mall is de Vivacity Megamall ***. Ga er niet heen met Grab tijdens de ochtend of eind van de middag spits; je staat dan minstens een half uur in de file! Handig is het V&D achtig warenhuis Parkson voor bijvoorbeeld extra ondergoed ed.

Waserette

Wij hebben gebruik gemaakt van de Mr Clean laundry; prima service en goedkoop.

Transport in de stad

Grab is de taxi app. Een ritje naar naar de luchthaven kost maar € 3

Dagelijks vele vluchten tussen KL en Kuching. Wij betaalden maar € 69 per persoon inclusief ruimbagage.

Ferry

De Ferry tussen Kuching en Sibu die wij wilden nemen vaart sinds Covid niet meer. Je zult de bus moeten nemen en dat duurt ongeveer 6 uur. De beste app voor het boeken van een bus is :

Het busstation is vlakbij de luchthaven;

Omgeving

Bako NP is natuurlijk de eerste optie voor de omgeving van Kuching. Wij hadden besloten om een andere keuze te maken

REISBLOG

Na een bijna 6 uur durende busrit gearriveerd in een haveloze stad. De route ging door een mooi tropisch landschap. Het zijn hier bijna alleen Chinezen en er zijn opvallend veel kerken. We hebben goed duurder restaurant gevonden waar ze zelfs aardappelsalade serveren. De bier is door de tax heel duur in verhouding. Bijna net zo duur als in Nederland! Overigens staan we sinds deze reis nog helemaal droog.

Ochtend wandeling gemaakt voor we naar Bintulu vertrekken. Je waant je hier in China. Prachtige tempel bezocht. Alle gerechten die je op de foto’s ziet zijn geofferd in deze tempel. Nu is het wachten op vertrek bus naar Bintulu. Vervelend is dat de bussen geen toilet hebben. De meeste bussen zijn vrij oud. Van Bintulu gaan wij door naar het Niah National Park: lekker van de natuur genieten en mogelijk wat hiken.

Sibu ** heeft ongeveer 250.000 overwegend Chinese inwoners. De stad ligt aan de Rajang rivier. Veel bezienswaardigheden zijn er niet. De stad maakt een wat armoedige indruk. Wij kunnen deze stad alleen aanraden als tussen stop op weg naar het Niah National Park.

Hotels/ uit eten;

Hotel Swan € **** een kamer kost maar € 28 inclusief ontbijt. Het hotel is gloednieuw met een sympathieke manager. Het restaurant is naast het hotel.

Acceptabele restaurants zijn er nauwelijks in Sibu; de meeste eetgelegenheden zien er gewoon niet uit!

Wij vonden via Google Maps een Chinees restaurant ( The Ark €€ ) waar wij voor ongeveer € 22 uitgebreid hebben gegeten.

Aan het water is een mooie Taoistische tempel te bezoeken. Als je nog wat tijd over hebt zeker gaan bezoeken.

Transport;

Het centrum is makkelijk te belopen. Naar het busstation neem je een Grab.

Bussen kun je van te voren boeken bij Easybook, maar net zo makkelijk kun je een kaartje kopen op het busstation.

REISBLOG vervolg

Na een busrit van een kleine 4 uur door weer een mooie omgeving vol tropische regenwouden in Bintula beland. Keurig business hotel met de bijbel op het kastje voor €38 inclusief ontbijt. Morgen gaan wij met de bus in twee uur door naar het Niah National Park. Wij blijven daar twee nachten.

Bintulu * heeft ongeveer 200.000 inwoners en geen noemenswaardige bezienswaardigheden.

Wij overnachtten in hotel Amigo **** prima kamer voor € 38 per nacht inclusief een goed ontbijt. In het bijbehorende restaurant gaven wij totaal € 16 uit voor het avondeten.

Transport:

Voor Niah NP neem elke bus richting Miri. Je moet uitstappen bij de Simpang Niah. Zeg dit tegen de chauffeur!

De buschauffeur vergat ons te vertellen dat we bij een wegrestaurant moesten uitstappen voor Niah. Toen we weer op weg waren naar Miri, realiseerde ik me dat er iets mis was. Annemarie ging naar voren en de bus stopte op de vluchtstrook. We stapten uit en liepen terug naar het wegrestaurant. Een auto stopte (misschien gebeld door de buschauffeur?) en de bestuurder bood aan ons voor 50 Ringitt (€12) naar ons hotel in Niah te brengen. Het hotel is een kitscherig trouwhotel langs de weg. Medewerkers van ons hotel zijn zo vriendelijk om ons voor een minimaal bedrag naar het 7 km verderop gelegen National Park te brengen en ook weer op te halen en een dag later ook weer naar de Simpang (=knooppunt) te brengen waar de bussen stoppen. We bedanken ze met een flinke fooi!

Mooie wandeling gemaakt door het Niah NP Het is zeer klam, zelden zo bezweet geweest. Aan het eind van de wandelroute zijn grotten te bezichtigen waar ook oer menselijke resten zijn gevonden van 10000(0) + jaar geleden. Deze enorme grotten vallen onder UNESCO De achterste grot hebben we niet gedaan want daar is het aardedonker en het stikt het van de vleermuizen die je helemaal kunnen onderpoepen

Niah National park ****

Hoe kom je er?

Door uit te bus te stappen bij de simpang Niah; alle bussen die richting Miri rijden stoppen daar.

Accommodatie:

In het park; dit is absoluut eerste keuze; we zijn wat te nonchalant geweest om dit uit te zoeken maar het stond ook in de Anwb gids. We zagen de chalets en zeiden; “wat jammer dat we dit niet hebben gedaan”. tja het is (natuurlijk) niet te boeken bij een boekingssite; je moet er iets meer moeite voor doen..

In Niah;

Wij hebben overnacht in Wawasan hotel; een hotel met Europese kitsch ingericht; best grappig; goede kamer voor€ 42, exclusief ontbijt. Locatie is niet echt inspirerend. Er zijn nog een paar ander hotels in deze plaats. Er zijn diverse eetgelegenheden; Het personeel is zeer behulpzaam en bracht ons voor een klein bedrag met hun auto naar de ingang van het Niah NP en haalde ons ook weer op. De volgende dag brachten ons naar de busstop aan de snelweg. NB, Grab werkt niet in Niah.

Wij betaalden in een eenvoudig restaurant € 16 voor twee hoofdgerechten en 4 drankjes. Al met al is Niah town een Tweede keus.

Reisblog >> vervolg

Vandaag zijn wij per bus naar Miri gereisd. Het eerste uur van de reis reden we door palmolieplantages, gevolgd door een tweede uur door prachtig regenwoud. Onze hotelkamer biedt een mooi uitzicht en we verblijven hier één nacht. Miri is de op een na grootste stad van Sarawak met ongeveer evenveel inwoners als Utrecht. De stad staat bekend om haar olie-industrie. Vandaag hebben we gebruikt om enkele zaken te regelen. Morgen vliegen wij naar het Mulu National Park, een moeilijk bereikbaar park zonder wegen ernaartoe. Vliegen is praktisch de enige optie, naast een bootreis waarbij je vanuit Miri drie verschillende boten moet nemen.

Vanavond hebben we genoten van een westerse maaltijd in het Ming Cafe, waar veel (onder andere Engelse) mannen werkzaam op olieboorplatforms aanwezig waren. Alcohol is nauwelijks verkrijgbaar in de meeste restaurants, maar hier volop beschikbaar. Tot op heden hebben we slechts twee andere Westerlingen gezien sinds onze aankomst op Borneo.

Met een ATR 72 propeller van MASWINGS in klein half uur naar Mulu gevlogen. Helaas bewolkt, toch een paar mooie plaatjes. We hebben een eenvoudig maar sfeervol onderkomen. De omgeving doet mij een beetje aan Suriname denken. De komende twee dagen gaan wij drie excursies doen met een gids en verder zelf wat rondwandelen.

Vandaag hebben we twee grotten per boot bezocht. De Wind Cave was mooi, maar de Clearwater Cave was indrukwekkend met een onderwaterrivier. In het laagseizoen is het rustig in de grotten. Het weer is tropisch: warm en vochtig met vaak stortbuien.

Prachtige wandeling naar de Lang Cave en de Deer Cave. De laatste grot is het mooist. Het gangenstelsel in de grotten heeft een lengte van 224 km. De duizenden vleermuizen vliegen elke dag rond zes uur in de avond uit de grot.

Zelf organiseren; 2 Nachten/ 3 dagen; 2 personen

Retourvlucht incl. bagage € 75 pp ( boeken bij Malaysian Airlines)

2 excursies; totaal € 88 (1) per persoon; Entree € 8 pp ; Benaret Lodge *** € 46 inclusief ontbijt

Totale kosten ; 2 x 88 + 2 x 8 + 2 x 46 = € 284

1. bij een excursie (mid) dag is lunch en/of avondeten inbegrepen

Geboekt : rechtstreeks via Whats app ; Volgens Booking.com zouden er geen kamers beschikbaar zijn op de door ons gewenste datum.

De Benaret lodge is prachtig gelegen en er is een zwembad! De chalets zijn eenvoudig maar sfeervol en voorzien van fan en airco. De maaltijdkeuze is is zeer beperkt; kip of vis en maar van redelijke kwaliteit.

Je wordt gratis opgehaald en weggebracht naar de luchthaven ( ongeveer 10 minuten).

Wij gaven aan het eind van een excursie ongeveer 10% fooi van het excursiebedrag.

Aan extra eten en consumpties gaven wij nog ongeveer € 10 per dag per persoon uit

Verschil met het goedkoopste arrangement:

2 nachten/ 3 dagen Borneo Adventures € 170 per persoon (exclusief vlucht) inclusief twee excursies en 2 overnachtingen in de Benaret lodge = 2 x 170 = € 340

Vervolg Reisblog:

Vanmiddag gaan wij weer terug  vliegen naar Miri. Morgen hebben wij een regeldag; laundry etc etc. Het was hier fantastisch Hevige regenval dus vliegtuig is vertraagd. Nu al ruim twee uur. We wilden vanmiddag naar een laundry gaan in Miri met onze vuile was te (laten) doen maar of dit nog lukt vandaag?

Na een vlekkeloze vlucht kwamen we aan in Miri en gingen direct naar de laundry voor onze vuile was. Er zijn overal zelfservice laundrys met een muntsysteem. Na wat hulp draaide onze was. Tijdens het drogen hadden we een leuk gesprek met Nelson, een Maleisiër die ook zijn was kwam drogen. Rond half vier begon de lucht weer te betrekken, zoals hier vaak gebeurt.

Accommodatie

De eerste keer in Miri overnachtten wij in het Mega hotel **** in het centrum. Het bleek een super goede keus te zijn want het inbegrepen ontbijtbuffet was werkelijk fantastisch!

Mega hotel

Prijs ; € 42,– inclusief grandioos ontbijt

Kamer ****

Ontbijt *****

De tweede keer hadden wij een studio geboekt buiten het centrum vlakbij het Tanjung Lobang Beach.

Dit strand stelt niets voor en de omgeving is een beetje desolaat. De studio is prima en biedt voor ongeveer € 35 veel waar voor zijn geld; Diamond Bay Resort ****

Restaurant;

Wij aten bij het Ming café €€ *** ; een levendige pub met veel (ietwat aangeschoten) olieplatform mannen. Alcohol is overvloedig te krijgen. Eten is pubachtig food. Wij betaalden € 23 met z’n tweeën voor een maaltijd en een vruchtensap.

Was doen;

Self service laundry ( locatiepunt) Je moet betalen met tokens die je uit een automaat kan halen die je weer kunt betalen met cash.

Malls ed

Imperia City Mall is de belangrijkste shopping mall van de stad

BRUNEI

Is Brunei de moeite waard?

Hangt er vanaf; Voor de bezienswaardigheden en de sfeer hoef je het niet te doen.

Het is een nogal duffe bedoening in Brunei; Er is een prachtige moskee en een idioot museum gewijd aan de sultan. De shopping malls staan half leeg omdat de meeste inwoners in Miri gaan shoppen vanwege de lagere prijzen en de veel mooiere malls. Weinig spectaculaire gebouwen. Geen wolkenkrabbers.

Wel is het een unieke gelegenheid om een totalitair staatje te bezoeken waar de koning /sultan de absolute macht heeft inclusief absurde persoonsverheerlijking.

Brunei Ja of Nee ?

Nee;

Omzeil dit staatje door enkeltje naar Mulu NP te nemen en van Mulu NP een enkele vlucht naar Kota Kinabalu. Maswings vluchten zijn te boeken bij Malaysian Airways. Paarse Lijn op kaartje

Ja

Er reden tijdens ons verblijf begin 2025 in Miri geen bussen naar BSB! Voor Covid was er wel een (beperkte) busverbinding.

Na een rit van drie uur kwamen wij aan in de hoofdstad van Brunei. In elke kamer in Maleisië en Brunei (en veel andere Islamitische landen) is de bidrichting naar Mekka aangegeven.

Van MIRI naar BRUNEI

Van Brunei naar Maleisie

Ferry via Labuan

REISBLOG vervolg:

Met een Dart (plaatselijke taxi app) naar de grens met Brunei via de 30 km lange Sultan Haij Omar bridge ( 1 uur). Vandaar door een stukje Niemandsland lopen naar de Maleisische kant (10 minuten). Na de Maleisische grens met Maxim een taxi bestellen naar Lawas op 26 km. Dat ging snel. NB. Grab werkt hier niet!

In Lawas bij het busstation kun je afhankelijk van het tijdstip ( hoe vroeger , hoe beter) een (mini) bus richting KK nemen. Toen wij na het middaguur arriveerden was de enige optie nog privé transport.

Begin vanuit BSB uiterlijk om 07.00 aan deze trip wil je nog een (mini) bus kunnen pakken in Lawas.

( > zie ook de reisblog)

Kosten;

Dart van BSB naar Brunei Grens, ca 45 minuten ; € 28

Grens Maleisie naar Lawas 26 km met taxi Maxim app; € 7

Lawas naar Papar (voorstad van KK) = 350 km/ 3-4 uur) : € 78

REISBLOG vervolg

Noord Korea in de Tropen. Daar lijkt het een beetje op! Enorme persoonsverheerlijking van sultan met wel 20 voornamen Het is hier op zaterdagmiddag een uitgestorven boel. Het Royal Regalia Museum bezocht; ongelofelijk dat deze giga persoonsverheerlijking (nog) bestaat op deze planeet. We lopen eind van de middag wat door het gedeelte van de stad dat aan de waterkant ligt. Hier is weinig te beleven. Op Maps zie ik dat de meeste restaurants in een gedeelte zit wat Gadong heet. We gaan met de plaatselijke taxiapp die hier DART heet naar toe. Uiteindelijk bij de Nightmarket beland voor een lekkere eenvoudige maaltijd.

Wandeling gemaakt, een vrijmarkt, is dit elke zondag???. De moskee is prachtig van binnen, ijskoud als je van buiten komt. Over een rivier gelopen en beland in een soort Niemandsland. Verder gelopen en bij een winkelcentrum beland en een moderne coffeeshop naar binnen gestapt om even af te koelen. Merkwaardig landje Alles draait om de sultan die ooit de rijkste man ter wereld was, nu is ingehaald maar nog steeds tot de rijksten behoort Om een idee van deze man te krijgen: Hij heeft hier een optrekje met 1800 kamers, heeft 600 Rolls Royces, 400 Ferrari’s, liet in 1996 Michael Jackson overkomen voor een privé optreden en organiseerde onlangs een feestje in Florence voor zijn kleinzoon met 5000 genodigden Er zijn hier twee grote musea helemaal aan hem en zijn familie gewijd en op een plein kun je continu op een groot scherm het laatste nieuws over hem zien Ieder jaar wordt zijn verjaardag gevierd tijdens nationale feestdag van 14 dagen

Morgen vertrekken we weer uit Brunei. We hebben via de app een Dart taxi besteld om naar de grens met Maleisië te gaan, over een lange brug over een baai. We zullen de grens overlopen en vervolgens aan de Maleisische kant transport zoeken naar Papar, ongeveer 200 km verderop. In Papar overnachten ook de rondreisgroepen van Djoser en Sawadee aan het eind van de reis, zoals ik had gelezen. Er zou een mooi strand zijn. Omdat het Chinees Nieuwjaar is, hebben we vooraf een hotel geboekt voor twee nachten. Mocht het morgen niet lukken om Papar te bereiken, dan hebben we pech gehad.

BRUNEI **/***

Oppervlakte: ongeveer de provincie Gelderland

466.000 inwoners

Munteenheid; 1 Brunei Dollar = Singapore Dollar= € 0,66 ;

Hoofdstad; Bandar Seri Begawan

Staatshoofd: Hassanal Bolkiah (80)

Transport in Brunei; gebruik de Dart app. Taxiritje rond € 4

Prijsniveau; duurder als Maleisie maar nog steeds vrij goedkoop.

Miri to  BSB driver €78 +  fooi €7

Hotel Terrace €38 *** per nacht exclusief ontbijt. Een verouderd hotel en daardoor zeer betaalbaar. Hotel heeft een zwembad.

Lunch in hotel ; €9 P/P; mihoen + cold coffee

Smoothie; €4 in piccolo café

Nightmarket € 13 totaal ; een eenvoudige maaltijd voor ons tweeën

Koude Cappuccino, groot €4.25

Lunch  2 pers + sap €14

Dart naar grens Maleisie €28

Vervolg reisblog:

We vertrokken om 10.00 uur met een Darttaxi naar de grens. De chauffeur was geïnteresseerd in onze reisverhalen, vooral Noord-Korea. We werden afgezet bij de Bruneise kant en liepen door een stukje Niemandsland naar de Maleisische douane. Daarna moesten we vervoer zoeken. Een meisje van een drinkstalletje raadde de taxi-app Maxim aan, die beter werkt dan Grab. Binnen 2 minuten hadden we een taxi die na een half uur arriveerde. Deze bracht ons 26 km verder naar het busstation in Lawas. Er waren geen bussen, en na wat rond gehangen te hebben op het busstation bood een vrouw ons aan om voor 300 Ringitt (€66) naar ons hotel bij Papar te brengen, ruim 250 km verder. Het was een flinke rit over een snelweg in aanleg. Bij aankomst zagen we dat het weer ruig was en de woeste zee vlakbij. Onze kamer lag half boven de zee en bleek een vergissing van de receptie te zijn voor slechts €37.

Vanmorgen zagen we hoe het “strand” erbij lag. Niet best. De mooie stranden liggen ten noorden van KK. Vanmiddag de stad in gegaan. Erg druk vanwege Chinees Nieuwjaar. De stad KK is niet echt bijzonder maar we troffen zowaar een hippe eettent aan. Ook een viswinkel met zeldzame vissen die heel prijzig zijn. Bijzonder

Vandaag rust- en rege(l)(n)dag Daar is dit hotel een goede plek voor. Niet te groot hotel aan zee met grote tuin en zwembad, leuke huisjes en paar kamers met groot balkon in hoofdgebouw, waar Maleisiërs een paar dagen vakantie komen vieren En aangezien het morgen Chinees nieuwjaar is (een belangrijk feest) is het hotel vol en is er vanmiddag al een beetje begonnen met knal vuurwerk Het aantal westerlingen wat wij tot nu toe op Borneo hebben gezien is op twee handen te tellen Niet enkel regeldag maar ook regendag Het heeft de hele ochtend geregend, maar wel gewoon 30 graden dus Eric het zwembad in totdat er een kleine varaan het zwembad indook om ook een rondje te komen zwemmen Hij is giftig zeiden de Maleisiërs, dus dat was even oppassen

KK is een levendige stad. De jungle loopt langs de randen van de stad . Echte bezienswaardigheden heeft de stad niet. De veel geroemde Gaya Street valt erg tegen. We hebben weinig van de streeffood stalletjes gezien Op de diverse tijdstippen dat wij door de straat hebben gewandeld. Er zijn een aantal goede eethuizen in de straat . Verder veel gesloten rolluiken. De twee grote malls trekken de binnenstad leeg zoals in veel steden in de wereld. Een bezoek aan de Nightmarket is een aanrader.

De beste twee shopping malls zijn; Imago Mall en Suriah Sabah, waarvan de eerste de grootste en de beste is. Er is ook een zeer grote supermarkt met westers levensmiddelen zoals kaas en zuivel — zij het beperkt maar dat is al heel wat in Maleisie.

Hotels

Hotel 7 Suria **** gelegen in de Suria mall € 50 , inclusief grandioos ontbijtbuffet. BESTE DEAL

KK Daya hotel ** zeer centraal gelegen. Verouderd hotel ; € 36 exclusief ontbijt. Geen ontbijtservice.

Er zijn betere hotels voor ongeveer dezelfde prijs!

Seaside Travellers Inn *** € 37 , inclusief eenvoudig ontbijt; ligt in Papar op 20 tot 30 taximinuten van het centrum van KK

Ligt aan zee maar het strand stelt niets voor. Er is een zwembad. Kamers wisselen van prijs en kwaliteit

Restaurants;

Padang restaurant **** Indonesisch restaurant aan de Gaya street. Wij aten met z’n tweeën voor € 16 een prima Indonesische maaltijd. BESTE DEAL

Nightmarket **** aan de Waterfront ; vers gegrilde zeevruchten en vis inclusief versgeperste sap rond € 35 totaal. Let op; je kan over de verse visprijs ( een beetje) afdingen!

Seoel garden *** in de Suria mall; een standaardmaaltijd voor twee kost ongeveer € 21

Transport

Maxim is goedkoper als Grab. Speciale Maxim ophaalpunten (tegels)

Naar de Luchthaven;

Neem je een Grab of Maxim. neem ruim de tijd want er kan op de route naar de luchthaven een flinke file staan, vooral tijdens de ochtend en (na) middag/avond spits

Geen zin in filestress; Op het luchthaven terrein is slechts alleen een capsulehotel. Mannen en vrouwen gescheiden. Het enige alternatief op 5 minuten rijafstand is de 5 minutes lodge */** ; Basic hotel voor maar €18 per nacht. In de buurt op 5-10 minuten Grabtaxi afstand is een prima Filipijns restaurant; Kuya BBQ and Grill ***

REISBLOG

Vanmorgen vertrokken naar de Kinabalu Mountain Lodge. Vanaf KK namen wij een deeltaxi iets wat wij goed kennen van Afrika. De taxi vertrekt pas als hij vol is. Het ging hier snel: binnen een half vertrokken wij. Via de buitenwijken van KK tankte de bestuurder nog even en ik zag een Coconut To Go bij een Shell benzinepomp. We reden de bergen in en zagen opvallend veel borden die Katholieke kerken aangaven. Bij een zogenaamd Simpang ( knooppunt) stapten wij uit de deeltaxi. Hier werden wij opgehaald door medewerkers van de lodge omdat de toegangsweg erg glibberig en steil is. Mooie plek in de natuur. De temperatuur is heerlijk. Niet klam en ongeveer 21 graden op ruim 1500 meter hoogte.

Vandaag het NP Kinabalu bezocht aan de voet van de ruim 4000 meter hoge Kinabalu De hoogste berg van Zuid Oost Azie We hebben twee trails geprobeerd maar beide waren niet onderhouden en erg glibberig vanwege de vele regen van de laatste dagen. De Botanische tuin was zeer de moeite waard Lastig was om het korte stukje van de lodge naar het park te overbruggen. Eerst de steile en gladde weg tot de hoofdweg en dan ruim 1 km langs een drukke verkeersweg lopen. Car is King hier in Maleisie en er zijn maar weinig voorzieningen voor voetgangers Gelukkig was het personeel van de lodge zo vriendelijk om ons naar het park te brengen en weer op te halen. Morgen verlaten we dit bijzondere hotelletje wat weinig luxe kent maar op een supermooie locatie ligt tegen het reservaat Maar eigenlijk nog mooier gelegen als de huisjes in het reservaat Hier is buiten het hotelletje enkel wilde jungle en geen enkele buurman en we zien ook geen andere gasten Een pareltje

Overnachtingen:

(Flypod) Kinabalu Moutain Lodge ; € 60 inclusief eenvoudig ontbijt. Locatie **** Kamer ** Restaurant ** Personeel ****. De kamers zijn klein en basic maar hebben eigen sanitair. De keus in het restaurant is zeer beperkt maar de kwaliteit is goed.

Prachtig gelegen in de natuur is dit hotel. Geen verkeer te horen , dit in tegenstelling van de vele accommodaties in de buurt die bijna allemaal aan de drukke verkeersweg liggen! Met € 60 per nacht overpriced maar het is de moeite waard. De weg er naar toe is een dingetje maar men is zo vriendelijk om je vanaf het kruispunt (Simpang) Bundu Tuhan op te halen. Jammer dat je niet vanuit de lodge rechtstreeks naar de ingang van het National Park kunt lopen; je moet eerst over de glibberige toegangsweg lopen en vervolgens een paar km langs de drukke N 4 ( zie afbeelding boven). Gelukkig is het personeel bereid om je te brengen en op te halen naar de ingang.

Alternatief; Overnachten in de accommodaties binnen het NP Kinabalu maar die zijn (veel) duurder en de ligging — veel (geparkeerde) auto’s’ — is niet zo mooi als bij de Kinabalu Mountain Lodge

Hoe kom je er?

Vanaf busjes vertrekplaats in Kinabalu ; neem een minibusje richting Ranau ( ongeveer €10 pp inclusief bagage) en geef Bundu Tuhan als bestemming aan. Vandaar bel of app je naar de lodge.

Hike;

In het Nationale Park zijn vele hiking trails die niet al te goed staan aangegeven en slecht onderhouden zijn en dus lastig begaanbaar. De enige goed beloopbare route is door de Botanische tuin. Startpunt is rechts achter de Kinabalu Hall bij de souvenir en eetstalletjes.

Climbing

Restaurant

Er zijn diverse eetgelegenheden rond en binnen het NP.

Entree;

Ongeveer € 12 per persoon.

Omdat we morgenochtend met een Express bus naar een reservaat op 6 uur rijden gaan hebben wij vandaag een tussenstop in provinciestad Ranau gemaakt. Ik heb een kamer geboekt in Backpackershostel Ranau. We hebben de middag besteed aan de Laundry, geld pinnen en proberen iets van een ontbijt te vinden omdat in de ochtend bijna alles dicht is en het hostel geen ontbijt heeft. Nou dat lukte moeizaam want de grote supermarkt ging om half 5 al dicht vanwege Chinees Nieuwjaar. Sowieso is het hier moeilijk om überhaupt iets anders als bami en nasi en ei te vinden als ontbijt. We hebben wat donutachtige producten gevonden, een pak roomboter en plakjes ” burger kaas ” Dat kan dan in de koelkast van de keuken van het hostel… Koelkast? Niet aanwezig Geen receptie meer aanwezig. Eh.. de roomboter maar in het plastic tasje gelaten op de basic kamer van € 19. We vallen hier in Ranau wel op, en worden aangesproken en er wordt veel ´Hallo´ Hallo ‘” geroepen. Buiten ruik ik een typisch ” Derde Wereld ” luchtje van verbrand plastic . Dit is een achtergebleven deel van Maleisie: Bijzonder.

Ranau * ligt heel centraal aan het Kinabalu gebergte. De plaats stelt niet zo veel voor maar is handig als tussenstop. Alle doorgaande bussen stoppen bij de busstop aan de grote doorgaande N4 route.

Het Ranau Backpackers * hostel kunnen wij niet aanbevelen. Er zijn een aantal kleine eenvoudige hotels in het centrum die je kunt vinden op Google Maps. Ze zijn niet te boeken op een boekingssite.

De eetgelegenheden zijn ook zeer eenvoudig. We hebben gegeten bij Jamal Salim en dat was redelijk goed en spotgoedkoop.

Info bij de busstop is niet aanwezig! De door ons op Red Bus app geboekte bus van 11.00 richting Sandakan hebben wij niet gezien en bestond niet volgens wachtende buspassagiers. Wij hebben rond 14.00 een bus genomen richting Lahad Datu . Let op ; de meeste mensen hier spreken nauwelijks Engels.

REISBLOG

Een lange reisdag; gisteren zouden wij vanuit Ranau met de via de Red Bus app geboekte bus vertrekken om 11.00 Bij de busstop aangekomen zeiden verschillende mensen in gebrekkig Engels dat er geen bus langskwam om 11.00. Na lang wachten geen bus. Terug de stad in en het begon er op uit te zien dat we onze bestemming Sukau niet zouden halen. Om 14.00 zou vertelde de man van de kiosk bij de bushalte zou er een bus naar Sandakan gaan en konden wij daar overnachten en de volgende dag verder. Als wij om kwart voor twee weer op de busstop staan komt er plots een bus aan met bestemming  Lahad Datu; dat is precies onze richting! We hoeven dus niet eerst naar Sandakan te rijden.

Mooie plek. Vanmiddag een rivierexcursie gedaan om proboscis monkeys te spotten. We hebben er een aantal gezien en ook de zeldzame dove varaan. Het aantal dieren viel tegen, maar de natuur was prachtig. Aan het eind van de excursie hadden we nog een wedstrijd wie de snelste boot had. We ontmoetten een Duits backpackers gezin en een Duitse reisgroep, de enige Westerlingen daar. Morgenochtend doen we een nieuwe excursie in de hoop meer dieren te zien.

Ochtendexcursie, aanvang 06.00 uur, met de boot ondernomen. Een orang-oetan gespot die net zijn nest had verlaten. Later nog andere apen gezien, maar de meeste apen werden waargenomen tijdens een korte wandeling rond het verblijf. Morgen verlaten we deze prachtig gelegen lodge. Vooral het restaurant ligt mooi, half in de rivier, en biedt lekker eten. Deze plek scoort hoog als accommodatie. Op dit moment is er een grote tropische regenbui, niet te vergelijken met een regenbui in Nederland.

Overnachting :

Sukau Tomanggong View Bed and Breakfast **** € 30 per nacht inclusief eenvoudig ontbijt.

Schitterende plek bij de rivier.

Restaurant;

Gelegen aan de rivier; eenvoudig maar zeer sfeervol.

2 x eenvoudige maaltijd bestaande uit noodles met seafood en ieder een consumptie voor totaal €6,50

Deel door 4 en je hebt de prijs in €

Excursies;

Wij hebben een middag en een vroege ochtend (06.00) excursie gedaan en dat kost ongeveer € 15 per persoon per excursie. Te boeken bij de receptie.

Hoe kom je er?

Een aantal bussen die dagelijks tussen Kinabalu en Lahad Datu rijden stoppen bij de simpang afslag Sukau. Vandaar staat er meestal wel een taxi klaar om je naar Sukau te brengen of je regelt transport vanaf dit punt met je hotel.

Vanuit Sukau gaat dagelijks een shuttlebus die je ophaalt bij je hotel en je brengt naar je hotel in Sandakan voor ongeveer € 14 pp. De bus kun je regelen bij de receptie van je hotel.

Van Kinabatangan naar Sandakan met shuttlebus

Na een rit met een minibus kwamen we rond 11.00 uur aan in Sandakan, de tweede stad van Sabah. Omdat we pas om 14.00 uur konden inchecken bij ons hotel, maakten we een wandeling door de stad. Sandakan is een haveloze stad met veel contrasten. Na het inchecken bezochten we het Agnes Keith huis, waar een Amerikaanse schrijfster woonde. Het koloniale huis was interessant. Daarna gingen we naar een English Tea House. Binnen vijf minuten ben je buiten de stad en in de natuur.

SANDAKAN */**

Tweede stad van Sabah met 400.000 inwoners

De haveloze stad heeft op zich weinig te bieden. Er is een Heritage trail te lopen maar de route staat onvoldoende aangegeven. Een hoogtepunt is het Agnes Keith House *** met een naastgelegen Engels Teahouse ***. In het centrum is het Balin rooftop café €€€ *** met uitzicht over de baai een aanrader.

Het Sepilok Oerang Oetang Rehabilitation center is de grootste attractie maar ligt buiten de stad. We hebben het niet bezocht.

Hotel

Hotel Sandakan €€ *** € 29 per nacht exclusief ontbijt.

Restaurant/café

# 1 Roastery €€ *** ; 2x sandwich en 2 x cappuccino= € 14

Balin Rooftop €€€ *** ; een espresso + joghurt smoothie = €6

Supreme Town restaurant € **** BESTE DEAL

Sandakan naar Kota Kinabalu;

Dagelijks diverse vluchten met Air Asia en Malaysian Airlines.

Wij betaalden € 57 pp inclusief bagage. Wij boekten de tickets bij 12go Asia omdat deze app probleemloos buitenlandse cards accepteert.

Vanmorgen vlogen we in 45 minuten van Sandakan naar Kota Kinabalu. We verblijven een nacht in een oud hotel vanwege onze reis naar de Tip Of Borneo morgen. We hebben vervoer geregeld bij het mini busstation. Bezocht de grootste shopping mall voor wat onderbroeken en zagen daar een traditionele Dayak dansvoorstelling.

VERVOLG REISBLOG

Na een 4 uur durende rit met twee andere reizigers (jong stel uit Australië) aangekomen bij Tommy’s Place. De gasten zijn vrijwel allemaal van Chinese afkomst. Het is een fraaie omgeving aan zee. We hebben net een late lunch genuttigd ( inktvis met krokant laagje en Annemarie kip met ui en gember. Het eten is niet spectaculair. Wij geven toch duidelijk de voorkeur aan Indo food; dat vinden wij veel verfijnder. Jammer is dat de horeca in heel Maleisie toch voor het overgrote deel wordt uitgebaat door Chinezen. We hebben een eenvoudige maar leuke kamer met terrasje in een rijtje van 5. We zijn nu vlakbij de Tip of Borneo. Morgen gaan wij daar naar toe lopen.

Vandaag de inzet van deze reis bereikt: We zijn aangekomen op het noordelijkste puntje van Borneo Borneo is het derde grootste eiland ter wereld Het grootste gedeelte t.w Kalimantan behoort tot Indonesië en een veel kleiner deel t.w. Sarawak en Sabah tot Maleisië en dan heb je nog het ministaatje Brunei In 2016 reisden wij door Kalimantan, het zuidelijke deel en vandaag dus aangekomen op het noordelijkste puntje Om een idee te krijgen hoe groot dit eiland is, de afstand over de weg van het zuiden van Kalimantan tot dit noordelijkste puntje bedraagt 2000 km

Vandaag een stranddag. Mooi, schoon en zeer rustig strand bij onze lodge. Natuurlijke beschutting van de bomen en er zijn bankjes Helder water Enige nadeel, de zee is erg wild en gevaarlijke onderstroming, maar we houden het hier wel een dagje uit; Lekker relaxed.

TIP OF BORNEO

Hoe kom je er?

Vanaf het minibusstation van KK daags tevoren een shuttle besproken voor € 18 per persoon. We reisden samen met een ander stel.

Accommodatie

Tommys Place € € *** is de Place To Be hier;

Een kamer in rijtje van 4 kost € 50 exclusief ontbijt. Het eten is redelijk en een standaard maaltijd met z’n tweeën inclusief een consumptie kost ongeveer € 24. De dames van de bar/ receptie zijn vlot en spreken uitstekend Engels. Betalen kun je uiteraard met je creditcard.

Het strand aan de overkant van de (rustige) weg is fraai, schoon en goed onderhouden . De zee is helaas te wild om te zwemmen.

Er zijn meerdere accommodaties maar Tommy’s is toch wel de beste.

Restaurants

Het restaurant van Tommy’s is toch wel het beste in de omgeving. Het eten is redelijk en enigszins aan de prijzige kant voor Maleisie.

Er zijn nog wel enkele andere eetgelegenheden nabij maar die stellen minder voor

Stranden;

Mooi zandstrand *** (*) maar de zee is veel te wild om te zwemmen.

REISBLOG VERVOLG

Aangekomen in KK na een 4 uur durende autorit samen met een alleenreizende Australiër die de Mount Kinabalu had beklommen en al zeker de 60 was gepasseerd. Ons hotel ligt in een grote shopping mall. Vanavond de Night market bezocht. Heerlijk gegeten daar Morgen een van de eilandjes voor de kust bezoeken om te gaan zwemmen.

Vandaag met bootje naar een van de eilandjes voor de kust. Het is een pittig tochtje van 15 minuten over de zee. Op het eilandje is het druk met Chinese toeristen die je hier in Sabah overal ziet vanwege Chinees Nieuwjaar Het strand valt een beetje tegen; het water is lekker maar de bodem zit vol met dood? Koraal. Lastig , zelfs met scuba schoentjes aan. Erg grappig zijn de “zonnende” Chinese vrouwen die van top tot teen hun lichaam bedekken met o.a. been- en armhoezen en gezichtsbeschermers om maar vooral zo wit mogelijk te blijven Heb je in Nederland de zonnestudio’s, hier tref je in de winkels allerlei soorten producten om witter te worden of make-up om je witter te maken

Van hotel naar ontbijt door een parkeergarage.

Vanmorgen met een bootje vanaf de Jesselton pier in 20 minuten naar het eilandje Sapi gevaren. Het kleine oude bootje ging alle kanten uit en af en toe leek het of wij werden gelanceerd.. Het tochtje van gisteren stelde hierbij vergeleken niets voor. De beloning is groot Sapi eiland is veel mooier als het eilandje van gisteren. Het zeewater is verrukkelijk Alleen moet je van de strandwacht een zwemvest aan. Geen uitzondering! Ok, met een zwemvest heeft ook voordelen; je kunt lekker dobberen in het water.

Tunku Abdul Rahman NP bestaat uit vijf eilandjes.

Hoe kom je er?

Vanaf de Jesselton Pier in het centrum van KK.

De terminal oogt In eerste instantie oogt het erg chaotisch . Er staan tig kleine bureautjes naast elkaar– neem gewoon de eerste ( ze verkopen allemaal hetzelfde )– daar was een aardige mevrouw — tenminste toen wij er waren begin 2025 — die duidelijk en correct was–

Overnachten op een van de eilandjes is (stervens)duur; Maak dus een dagtocht .

Je kunt meerdere eilandjes op een dag doen maar als je enige tijd hebt zou ik dat niet doen. Neem een eiland voor een halve dag. Elk (half) uur vertrekt er wel een bootje … eh ja een bootje en dat kan best ruig gaan al je in een klein bootje zit! Er varen ook wat grotere boten maar hoe een en ander werkt is onmogelijk om achter te komen.

Een dagretour naar een eiland kost ruim € 7 per persoon.

Rond de afgesproken tijd op het eiland is het ook een beetje rommelig met al die bootjes die klaar staan om te vertrekken. Laat je kaartje zien aan een van de medewerkers en het komt goed!

De eilanden; Gaya veruit het grootste; Manukan, het bekendste, Sulug en het door ons bezochte Manutik en Sapi

Manutik **

Strand **/*

Zeewater ***

Bodem **

Het was erg druk toen wij er waren maar mogelijk kwam dit ook vanwege het Chinees Nieuwjaar.

Het strand is klein en je ziet de gebouwen van KK op afstand liggen.

Er zijn eenvoudige eetgelegenheden

Sapi ****

Strand ***

Zeewater *****

Bodem ****

Ook hier was het druk, doch het eilandje oogt vriendelijker. Het strand rechts bij aankomst is het mooist. Je ziet hier alleen de azuur blauwe zee en het tegen over liggende eiland Gaya. Van de stad zie je niets meer. Puur Natuur.

Het water is heerlijk en de bodem is zacht. Wel moet je met een (gratis) zwemvest het water in. Doe je dit niet dan krijg je dit duidelijk te horen vanuit de Baywatch toren. Overigens is het best wel grappig om te zwemmen met een zwemvest. Je zweeft een beetje en het is heerlijk relaxed!

Er is een eenvoudige eetgelegenheid.

PRIJZEN

MALEISISCH BORNEO